A-E ARASI KELİMELER


A a
Hayır
A’ha
Evet, öyle
Aa
Ağa
Aaboba
Akbaba
Aaç
Ağaç
Aaç
Aaçlanmak
Fidan dikim eylemi
Aaçlık
Ağaçlık
Aadırmak
Merkebin yükünün dengesinin bozulması
Aafat
Afet
Aaferim
Aferin
Aalaçko
Çok ağlayan küçük çocuk
Aalaksız
Ahlaksız kişi
Aalama
Ağlama
Aalamsama
Ağlamaklı olmak
Aalamsık
Gözü yaşlı
Aalanma
Dert yanma
Aalaşıklı
Hüzünlü, ağlamaya hazır
Aalaşma
Sesli ağlamak, ağlaşmak
Aalayıcı
Cenazeye ücretli olarak ağıt yakan, ağlayan kişi
Aaldadan
Aldatıcı, güvenilmez kişi
Aalem
El alem, çevredeki insanlar
Aalık
Ağalık, arazi ve mülk zenginliği
Aamaklanma
Aptallaşmak
Aamaklık
Aptallık
Aanama
Merkebin kendiliğinden yerde yuvarlanması
Aanırma
Merkebin anırması
Aar
Ağır
Aaranma
Aranmak
Aard
Art, sırt, arka, peş
Aardınca
Arkasınca, peşince, arkası sıra
Aaret
Ahret, manevi dünya, cennet cehennem
Aaretlik
Sağlıkta ve ölümde islami anlayış kardeşliği
Aarı
Ağrı, acı
Aarık kafalı
Ağarmış saçlı, yaşlı
Aarıtmak
Ağrıtmak, acıtmak, rahatsız etmek
Aarlık
Ağırlık, ağırlık veren nesne, yavaşlık
Aarlık
Çeyiz, gelin eşyası, başlık parası
Aarma
Ağrımak, acımak
Aasılık
Asilik etmek, söz dinlememek
Aat
Yemin
Aatçı
Ücretle ölü için ağıt söyleyen kişi
Aatlı
Yeminli
Aaz
Ağız, hayvanın doğumdan sonraki ilk sütü
Aazlı
Çok konuşan, geveze, laf bilen, konuşkan
Aazsız
Sessiz, az konuşan kişi
Abdez
Abdest
Abdezli
Abdestli insan, islami kuralları iyi uygulayan kimse
Abdezsiz
Dini vecibeleri yerine getirmeyen kimse
Abe
Erkeğe “A beyim!” hitabının kısaltılmış şekli
Aber
Haber
Aberci
Haberci, postacı, ulak, laf taşıyan kimse
Aberli
Önemli olayı önceden bilen kimse
Abersiz
Haber vermeden gelen kimse, umursamayan, duyarsız kişi
Ablak
Yuvarlak ve beyaz çehre
Aburcubur
Karmakarışık
Aca
Amca
Acamı
Acemi
Acap
Acaba
Acı
Hacı
Acı aber
Kötü haber
Acıca
Biraz acı
Acıma
Merhamet etme
Acınma
Birisine dert yanma
Acıyan
Merhametli
Acıykan
Acıkan
Açan
Haçan, henüz daha, mademki
Açıklık
Kırlık yerler
Açvermek
Açmak, açıvermek
Adam
Koca, kişi, evin erkeği
Adama
Kutsal bir varlığı bağış yapma dileği
Adamca
Mertçe, erkekçe, insanca
Adamnıklı
İnsana yakışırcasına, saygılı
Adamnıksız
Saygısız, görgüsüz
Adamsızlık
Kocası vefat etmişlik, veya himayesizlik
Adaş
İsimleri aynı olan arkadaş
Adca
İsmiyle hitap edilerek, arkasını takip ederek, ardınca
Adça
Adını kullanarak hitap etmek
Adetçesine
Geleneğe uygun olarak
Adım
Hadım, erkekliğini kaybetmiş
Adımnama
Yavaş yavaş yürüyerek
Adınca
İsmiyle hitap edilerek
Aferim
Aferin
Afgirmek
Köpeğin havlayarak saldırması
Afta
Hafta
Aga
Ağabey
Ahaa
Evet öyle
Ajaba
Acaba
Akça
Bembeyaz, pak, temiz, nurlu
Akıl
Us, akıl, edep, terbiye
Akıllanma
Uslanma, terbiye görme
Akikat
Hakikat
Akmaa
Akmaya
Aksız
Haksız
Aksızlık
Haksızlık, adaletsizlik
Akşamlama
Misafirin akşam yemeğine kalması
Akşamleyin
Akşam vakti
Akşufa
Gelin yüz makyajında kullanılan civa katkılı malzeme
Ala
Hala
Alabiddiine
Alabildiğine
Alacalanma
Bir cilt hastalığı
Alatlama
Acele etme
Alaza
Saman alevi
Alazlanma
Samanın tutuşması
Alçacık
Çok alçak seviyeli yer
Alçaklanma
Alçak gönüllü davranma
Alentrik
Elektrik
Algun
Geniş lağım gideri
Algun
Lağım
Alık
Aptal, salak, budala
Alıklaşma
Şaşkın ve kararsız kalma, aptallaşma
Alınma
Başkasının tavır veya sözünden olumsuz etkilenme
Alk
Halk
Alka
Halka
Alla
Allah
Allaç
Hallaç
Allasız
Allahsız, kâfir
Alma
Elma
Almalık
Elma bahçelerinin bulunduğu arazi
Alt
Halt, herze
Altınkı
Alt taraftaki
Alva
Helva
Alvermek
Alıp getirmek
Amanet
Emanet
Amır
Hamur
Amm
Ham, olmamış
Amuca
Amca
Amur
Hamur
Amurlama
Hamur ile sıvama veya yapıştırma
Amurlu
Hamur bulaşmış, hamurdan yapılmış
Amut
Hamut, koşum beygirinin omuzluğu
Anaç
İri ve gösterişli dişi
Anadol
Anadolu toprakları
Anadut
Ot veya buğday sapı yüklemeye yarayan yaba benzeri alet
Anaklamak
Tereddüt etmek, işe başlamada kararsızlık
Analık
Üvey anne
Anatar
Anahtar
Anca
Ancak
Anden
Aniden, ansızın, birdenbire
Andırma
Hatırlatma, benzetme
Angı
Hangi, hangisi
Angınkı
Hangisi
Anıklamak
Tereddüt etmek, işe başlamada kararsızlık
Anılma
Yadedilme, adı geçme, mezkur olma
Anıminge
Hanım yenge, yenge
Anız
Biçilmiş ekinden tarlada arta kalan
Ani
Hani
Anidence
Nerede ise, o andaki
Aniki
Neredeyse, hemen başlar başlamaz, o an
Annadıcı
Sohbet seven, konuşkan
Annamasız
Anlayışı kıt, aptal
Ansırık
Aksırık
Anteri
Entari
Ap
Hap
Apanene
Çocuk dilinde anneanne
Apansız
Birdenbire
Apışık
Bacakları ayrık yürüyen
Appacık
Tertemiz (Çocuk dilinde)
Aptesane
Helâ, tuvalet
Ar
Namus
Ara
Mesafe, yer, çatlak, yan sokak, fasıla
Aralanma
Aralanmak, yarım açılmak
Arcama
Harcama, masraf
Ardça
Arkasını takip ederek, ardı sıra
Armanyeri
Harman yeri
Armıt
Armut
Arnavutka
Armavut kadını
Arşak
Yün eğirme aletinin ucundaki topuz
Arşınlama
Sürekli yürüme, gezme
Artıkın
Artık, bundan böyle
Aset
Haset
Asetlik
Hasetlik
Asır
Hasır
Asretlik
Hasretlik
Assılık
Asilik, söz dinlememek, itaatsizlik
Astalık
Hastalık
Aşaa
Aşağı, adi, basit, bayağı insan
Aşaadakı
Aşağıdaki
Aşaalanma
Küçük düşürülme, kınannma, hor görülme
Aşaalık
Aşağılık, kabalık, adilik
Aşlak
Haşlanmış
Aşrı
Aşırı, uzak, haddini aşmış
Aşrılık
Haddini aşmışlık
Aşşaakı
Aşağıdaki
At
Ad, isim
Atır
Hatır
Atırlı
Hatırlı
Atlaz
Atlas kumaş
Atlı
Sipahi, süvari
Aul
Avlu, bahçe
Ava
Hava
Avaadiz
Havadis, haber
Avalanma
Yaranın azması
Avanak
Aptal
Avançika
Ceviz iriliğinde yabani ekşi elma
Avas
Heves
Avlu
Havlu
Avuç
Ağaç
Avul
Ağıl
Avur
Ahır
Ayakça
Yürüyerek
Ayakkap
Ayakkabı
Ayaklanma
Bebeğin yürümeye başlaması
Ayalıı
Hilkat garibesi, anormal doğmuş
Aydama
Sürüp götürme
Ayden
Haydi, haydi bakalım!
Aydeyin
Haydi, haydi hep beraber
Aydin
Haydi, haydi hep beraber
Ayırlı
Hayırlı
Ayıtlama
Ayıklama
Aykırılama
Karşı gelmek , itaat etmemek
Aykırılıına
Ters yönde veya çaprazlama
Aykırmak
Yüksek sesle çağırmak, türkü söylemek
Aylaz
Haylaz, tembel, işe yaramaz
Ayle
Aile
Ayleme
Ağlama
Aymana
Aymane, çadırlı çingene topluluğu
Ayn de
Haydi
Aynacı
Şirret, dolandırıcı, hilekar kişi
Ayran
Hayran
Ayrola
Hayırola
Ayta
Hayta, serseri
Ayvan
Hayvan
Azap
Çiftlikte çalışan devamlı hizmetkar
Azarlama
Tersleme, çıkışma
Azdırmak
Yarayı iyileşmez hale getirmek
Azetmek
Hazetmek, beğenmek
Azgınnık
Azgınlık, serkeşlik, serserilik
Azır
Hazır
Azlık
Az sayıda kişi
Azmak
Bataklık

B


Baa
Bağ
Baacı
Bağcı
Baalatmak
Birisine kötülük olsun diye büyü ile engellemek
Baalı
Büyülenmiş, zifaf gecesi başarısız olan erkek
Baar
Bağır
Baare
Bari, hiç olmazsa, hiç değilse
Baarem
Bari, hiç olmazsa, hiç değilse
Baargan
Yaygaracı, şamata yapan kimse
Baarındırma
Münakaşa ve şamataya sebep olma
Baarınmak
Kendi kendine yüksek sesle konuşmak, öfkelenmek
Baarışmak
Toplu halde şamata yapmak
Baartlak
Yaygaracı, şamata yapan kimse
Baaşlama
Bağış yapma, kusurunu hoş görme
Baatı kara
Kötü kaderli, şanssız bahtsız
Babaçko
İri yarı
Babannan
Baban ile
Babitsa
Çuvaldız
Badiş
Ördek
Balgan
Balgam
Banganot
Kağıt para
Banzırmak
Bandırmak
Barabar
Beraber
Barıt
Barut
Basetmek
Fırlatıp atma, şuursuzca süratle uzaklaşma, delirme
Başkabak
Başı açık, örtüsüz
Bayaa
Epeyce
Baydafa
Bedava
Bayılmak
Çok yorulmak, aşırı takatsiz kalmak
Bayırlık
Ağaçsız kırlık boş yerler
Beddufa
Beddua
Beerenki
Yakındaki, beri yandaki
Bejbıyık
Muşmula
Beki
Belki
Beklemek
Sabırlık davranmak
Belet
Bilet
Belkim
Belki
Bencileyin
Benim gibi
Berekat
Bereket
Berianna
Beri yana, bu tarafa
Beşaaret
Çok çirkin, garip görünüşlü kişi
Beşbeter
Besbeter
Beşe
Hamsin, Şubattan itibaren 50 günlük kış süresi
Beyav
Be yahu
Bıcırgan
Sulu, çürük yara ya da meyve
Bıdala
Budala
Bıkaa
Bu kadar
Bıldır
Geçen yıl
Bıraama
Bırakma
Bırada
Burada
Bırr
Üşüme sesi taklidi
Bıtırak
Pıtrak dikeni
Bıyankaa
Bu yanki, bu taraftaki
Bıyday
Buğday
Bıyıl
Bu sene
Bızaa
Buzağı
Biaz
Beyaz
Biigir
Beygir
Biiude
Beyhude
Biko
Zampara (Argoda)
Bimbiaz
Bembeyaz
Bireh
Vay vay, hayret ifadesi
Birisi
Bir kimse
Bişe
Bir şey
Bişeecik
Bir şeycik
Bitaa
Bir daha
Boba
Baba
Bobaçko
İri yapılı kişi
Bobalanmak
Büyük ganimete konmak
Bobalik
Üvey baba
Bokböcee
Bok böceği
Boklama
İftira
Bokluk
Gübrelik, gübre yığını, çöplük
Bonduruk
Boyunduruk
Boşnakças
Boşnakça
Böcü
Böcek
Bre
Bir hitap şekli
Brınn
Açılan kapı sesi taklidi
Buaz
Boğaz, gırtlak
Buazlı
Çok iştahlı
Bubu
Çocuk dilinde yemiş
Bubulika
Kaynatılmış buğday tanesi
Bubuş
Çocuk dilinde taneli yemiş
Bukaa
Bukağı, ayak bağı
Bukaa
Bu kadar
Bukaalanma
Hayvana bukağı vurmak
Bukadan
Bu kadar
Bukla
Çam kütüğünden oyma su testisi
Buncak
Bu zamandan beri
Bunnar
Bunlar
Buracıkta
Hemen burada, çok yakında
Buralı
Yerel halk
Burayı
Buraya, burasını
Burtarık
Asık suratlı
Buucu
Boğucu
Buuça
Bohça
Buva
Boğa, tosun
Buvaz
Beslenmesi gereken nüfus
Buyankı
Bu yanki, bu taraftaki
Buyurmak
Yönetmek, emretmek
Büü
Büyü
Büücek
Büyücek
Büücü
Büyücü
Büüklenme
Büyüklenme, kibirlenme
Büülem
Böyle
Büür
Böğür, bağır

C


Cadı
Acuze, hortlak
Cail
Cahil
Calaz
Kuru mısır sapı ve yaprağı
Cam
Pencere
Can
İnsan, dost, yakın
Canaabet
Cenabet, murdar, gusül abdestsiz insan
Cece
Yenge, abla
Ceer
Ciğer
Cendem
Cehennem
Cenet
Cennet
Cepceez
Küçük cep
Ceraat
Cerahat, irin
Cereme
Ceza
Cıgara
Sigara
Cıgırdaklı
Zilli, çıngıraklı
Cıırlama
Böceğin cırıl cırıl ötmesi
Cınnama
Çınlama
Cırıt
Cirit
Cıslama
Suyun kaynama derecesine gelince çıkardığı ses
Cıtlama
Çıtlamak, çıt çıt ses çıkarmak
Ciciş
Çocuk dilinde güzel şey
Cilbiz
Hasta için nişastadan yapılan hafif pide
Comaat
Cemaat
Curka
Çok olgunlaşmış armut veya ahlat
Cuvap
Cevap

Ç


Çaak
Ta ki, -ceye kadar
Çaarmak
Çağırmak, türkü söylemek
Çaaşır
Çakşır
Çalınma
Tarladaki ekinin iklimden dolayı cılız kalması
Çalpara
Parmaklaraq takılan madeni oyun zili
Çankata
Bando takımı
Çarpara
Oyun veya bando zili
Çaşıt
Casus; çirkin kıyafetli, tanınmayan insan
Çatı
Kalça kemiği
Çatı
Kalça kemiği, çatı
Çatkı
Yemeni, Şami, yazma, çember
Çatlatmak
Üzmek
Çatma
Kadın baş örtüsü, maafez, şaami, dartma
Çatma
Kadın başörtüsü
Çavga
Karga
Çekel
Ucu ispatulalı saban çamuru kazıma sopası
Çekerdek
Çekirdek
Çekili
Çileli, kadersiz, ızdıraplı
Çekinme
Tedirginlik, tereddüt
Çekişme
Kavga, ağır sözle paylama
Çekiştirme
Birinin arkasından dedikodu yapmak
Çekme
Kahırlı hayatı kabullenmek
Çerepene
Ekmek pişirmeye yarayan pişmiş toprak tepsi
Çergar
Gezici Çingene
Çergarka
Çingene kadını
Çeşint
Çeşit
Çeten
Saman taşımak için çubuk örgülü araba teknesi, seten
Çevre
Kenarları işlemeli kadın mendili
Çıbık
Çubuk, ince ağaç sopa
Çıfıt
Yahudi
Çıfkırma
Sataşma, çirkefin etrafa sıçraması
Çıırılma
Davet edilme
Çıkı
Çıkın, bohça, azık torbası
Çıkılama
Çıkını bağlamak
Çıkım
Bahçe toprağının bir sıralık yeri
Çılbır
Hayvan yuları
Çımkırık
İnsan veya hayvan pisliği, pis su, çirkef
Çımkırma
Sataşma, çirkefin etrafa sıçraması
Çırpı
İnce dal parçası
Çırpılık
Yanmaya müsait kuru çalılık
Çısmak
Susmak
Çii
Çiğ, pişmemiş, kırağı
Çiilenme
Kırağılanma
Çiire
Çehre, yüz
Çilesiz
Dertsiz, gamsız, vurdumduymaz
Çimçirik
Şimşek
Çimdirik
Çimdik
Çimmek
Yıkanmak
Çimneme
Tahılın nemden kabarıp yeşillenmesi
Çingenka
Çingene kadını
Çipinmek
Çocuk dilinde banyo etmek
Çiten
Saman taşımak için çubuk örgülü araba teknesi
Çocucak
Zavallı çocuk
Çocuk
Erkek evlat
Çokçana
Çokça
Çoktankı
Uzun zamandan beri
Çonturuk
Çocuk dilinde küçük kız cinsel organı
Çor
Aşırı terden biriken beyaz kir
Çotka
Ağaçtan oyma su kabı
Çotuk
Üzüm kütüğü, budaklı ağaç kütüğü, yontularak kısaltılmış nesne
Çölmek
Çömlek
Çömelek
Çömelerek oturmak
Çönmek
Bir yere davetsiz oturup kalmak
Çöörek
Çörek
Çöşme
Çeşme
Çuçu
Çocuk dilinde eşek
Çufa
Çuha kumaş
Çulsuz
Sefil, işsiz güçsüz
Çurçur
Az akan çeşmenin çıkardığı su sesi
Çuuş
Çüş, merkebi durdurma komutu
Çünkisi
Çünkü, zira
Çüüdürmek
Küçük oğlan çocuğunun ayakta işemesi

D


Daa Orman, dağ, dağ yolu
Daadılma Dağıtılmak
Daalışma Bölünmek, dağılmak
Daanık Dağınık, yıkık
Daare Tef, daire, kabran
Dablumbaz Davlumbaz
Dadandırma Alıştırmak, dadandırmak, özendirmek
Dadanma Alışmak, dadanmak
Dadlı Tatlı
Dalavara Dalavere
Dalcaaz Küçük ağaç dalı
Dalgınlaşma Hastanın kendinden geçmesi, koma
Dalma Hastanın kendinden geçmesi
Damar Kişinin yaradılıştan değişmez mizacı
Damna Damla
Damnama Damlama
Damnatma Damlatma
Damzırtma Damlatma
Dar vakıt Geç saat, olumsuz zaman
Daraşlık Dar yer, sıkışıklık
Dargın Küskün
Darılma Sözlü olarak çıkışmak
Darmadaan Darmadağınık
Dartma Kadın başörtüsü
Datlı Tatlı, baklava
Daul Davul
Dayak Payanda, destek
Dayler Dağlar
Dayma Daima
Debeştirme Debreştirme
Delertme Delirtme, öfkelendirme
Delibaş Beyin özürlü hayvan. Tutarsız kişi
Delibozuk Beyin özürlü hayvan. Tutarsız kişi
Delil Kılavuz, öncü
Delimdeşik Deşilmiş, parçalanmış, perişan halde
Dembel Tembel
Demeem Diyeceğim
Denilme Anılma, ifade edilme
Denme Anılma, ifade edilme
Dermen Değirmen
Dif Dev
Dii mi Değil mi
Diidirmek Değdirmek
Diil Değil
Diinek Değnek,
Diiren Diğren, harmanda sapları yaymak ve toplamak için ucu çatallı alet
Diişik Değişik, hilkat garibesi, nişan
Diişimek Hastanın ölüm komasına girmesi
Diivermek Deyivermek, demek, söylemek
Dikilmek Karşı koymak, kafa tutmak, ayakta hareketsiz durmak
Dingilmek Takla atmak
Dirmen Değirmen
Dizce yüreme Diz üstü yürüme
Dodak Dudak
Dodomisko Erkek hindi
Dokunma Sataşmak, vurmak
Dolayan Etraf. Çevre
Dopuz duuru Dosdoğru
Doyuncak Doyuncaya kadar
Dozdolay Çepeçevre
Dölek Kelek
Dudu Abla
Dudukuşu Tuti, papağan
Duu Doğu
Duum Doğum
Dübek Dibek
Dünekaa Düne kadar
Düşmek Hastanın komaya girmesi
Düület Devlet
Düüme Düğme, dövme
Düün Düğün
Düüvermek Deyivermek
Düzgün Makyaj
Düzme Şiir, ağıt, mani gibi irticalen söylenen şeyler

E


Ederlez Hıdırellez, Hızır-İlyas
Eer Eğer
Ekmeenne Ekmeğin ile
Ekti Asalak kimse, davetsiz ziyafete gelen, her şeyi canı çeken kimse
Ektilik Bedava ve bol yiyecek
Eldifen Eldiven
Elespit Bisiklet
Em de Hem de
Emdirme Emzirme
Emencecik Hemen, aynı anda
Emencik Hemen, aynı anda
Emeşil Yemyeşil
Emiş Yemiş
Encaamında Sonunda
Encek Köpek yavrusu
Endek Hendek
Endeze Endaze
Enice Yenice
Enser Elle yapılmış köşeli uzun demir çivi
Epicii Hepsi (İnsan topluluğu için)
Epiice Epeyce
Epizeni Yepyeni
Epsi Hepsi
Epten Hepsi birden, tamamen, birlikte
Er Her
Er vakıt Her zaman
Erbir Her biri
Erkenki Önceki
Erkez Herkez
Esap Hesap
Ese Esasen, yoksa, oysa ki, halbuki,
Ese’se Yoksa, oysa ki, halbuki
Espit Bisiklet
Eşermek Yeşermek
Eşkere Aşikâre, açık açık, aleni
Eter Yeter, kâfi
Etiştirmek Yetiştirmek
Evallaa Eyvallah
Evcek Hane halkının tamamı ile birlikte
Evel Evvel
Evez Heves, istek, özlem
Evvaa Eyvah
Eyam Eyyam, bir zamanlar, günler